‘Stress zorgt voor de afgifte van drie verschillende hormonen, elk hormoon heeft z’n eigen functie.’
Stress: meer dan spanning
Stress is spanning. Op zichzelf is spanning niet slecht, je hebt het zelfs nodig om goed te kunnen functioneren. Pas als we veel spanning ervaren slaat de situatie om naar wat we stress noemen. Stress heeft als doel om ons lichaam klaar te stomen voor actie terwijl dat in sommige situaties onterecht is. De belangrijkste schakel in het stressproces zijn de bijnieren. Deze organen liggen bovenop de nieren en zijn niet groter dan een duimkootje. De bijnieren bestaan uit twee delen: de schors of buitenkant (cortex) en de kern, ook wel bekend als bijniermerg (medulla). De bijnierschors maakt drie belangrijke hormonen aan: cortisol, aldosteron en adrogenen. Ze worden ook steroïden genoemd. Het bijniermerg is verantwoordelijk voor de productie van cathecholamines. Dit zijn hormonen die een rol spelen bij de signaaloverdracht in het zenuwstelsel, ofwel neurotransmitters.
Meer over stress
De soorten stress
- Spannende stress:
Dit wordt gezien als een positieve vorm van stress. Het helpt je om goed te presteren en extra alert te zijn in bepaalde situaties. Dat kan variëren van een sollicitatiegesprek tot een rondje racen op het circuit van Zandvoort. - Frustrerende stress:
De frustrerende stress treedt op onder omstandigheden die frustraties oproepen, zoals in de file staan of een collega die er met de pet naar gooit. - Schadelijke stress:
De schadelijke stress ten slotte is de ernstigste soort. Deze ontstaat bijvoorbeeld als een werknemer meer werk moet doen dan mogelijk is, als iemand regelmatig gepest wordt of treedt op na een traumatische ervaring als bijvoorbeeld een bankoverval. Die laatste twee soorten stress moeten niet te lang duren. Als die spanning blijft aanhouden en het lichaam niet terugkeert naar een zogenaamd rustniveau, spreken we van chronische stress.
De symptomen
- Hoofdpijn, rugpijn, stijve schouders
- Spijsverteringsstoornissen waaronder maagklachten
- Rusteloosheid, slaapproblemen en vermoeidheid
- Verhoogde bloeddruk
- Hartfalen, zoals cardiomyopathie en atherosclerose
- Overgewicht
- Seksuele disfunctie
- Snel geïrriteerd en gefrustreerd of juist snel huilen
- Gevoel van ongelukkigheid, machteloosheid en dingen somber inzien
- Bazigheid, snauwerigheid en extreem kritisch tegenover anderen
- Overmatig eten, drinken, roken, et cetera
- Daarnaast onderdrukt een langdurig verhoogde hoeveelheid cortisol het immuunsysteem, waardoor je vatbaarder bent voor ziektes
- Geen concentratie meer, moeite met helder nadenken
- Vergeetachtigheid, geheugenproblemen
- Problemen met creativiteit of oplossend vermogen
De rol van hormonen
Stress zorgt voor de afgifte van drie hormonen: cortisol, adrenaline en noradrenaline. Elk van deze hormonen heeft een eigen functie bij stress. Cortisol verhoogt het bloedsuikergehalte zodat het lichaam weer energie krijgt. Adrenaline en noradrenaline brengen het lichaam in opperste paraatheid en zorgen voor de “vecht of vlucht reactie”. Bij langdurige stress werkt het lichaam echter harder dan nodig is en het eigenlijk aan kan. Op termijn kan dat resulteren in lichamelijke klachten of een burn-out, iets dat met leefstijl geneeskunde voorkomen kan worden.
Het stresshormoon cortisol
We noemen cortisol ook wel het stresshormoon. Het komt bij alle vormen van stress zowel fysiek als psychologisch vrij. Cortisol breekt bepaalde eiwitten af waardoor aminozuren vrijkomen. Die zorgen voor de aanmaak van glucose (energie) die het lichaam terugbrengen in homeostase, wat uitgelegd kan worden als een staat van evenwicht in de lichamelijke functies.
Cortisol biedt ook tegenwicht aan de reactie op de aanmaak van adrenaline en noradrenaline. Laatstgenoemden brengen het lichaam in paraatheid om te vechten en/of te vluchten. De energie die het lichaam daardoor verliest wordt door cortisol gecompenseerd. Dat levert cortisol de bijnaam ‘stress-response hormoon’ op. Bij het ontwaken is de productie van cortisol het hoogst. Daar komt onder meer het hongergevoel vandaan.
Zeldzame aandoeningen
Bij het syndroom van Cushing maakt de bijnier te veel cortisol aan. De ziekte van Addison heeft juist een tegenovergesteld effect: de bijnier maakt geen of te weinig cortisol aan. Het komt bijna niet voor, maar bij sommige mensen zorgt een stoornis in de hypofyse voor dat er geen corticotropine wordt aangemaakt, en dat zorgt er weer voor dat de bijnier niet ‘begrijpt’ dat het cortisol moet produceren.
Het gevolg van een cortisoloverschot
- Slaapproblemen; lichaam staat altijd paraat en komt moeilijk tot rust
- Hoge bloeddruk
- Beschadiging delen van de hersenen met geheugenproblemen, concentratieproblemen en depressie als mogelijk gevolg
- Onderdrukking van immuunsysteem, wat kan leiden tot klachten en ziekten allerlei andere symptomen
- Uitputting
- Afbraak spieren
- Overgewicht
- Hart en vaatziekten
- Suikerziekte
- Veroudering
- Darmklachten
Voeding
Deficiënties, toxiciteit en leefstijlgewoonten hebben grote invloed op de bijnieren. Wie beter eet, voelt zich over het algemeen ook beter.
Wat te doen?
Herken je de volgende klachten?
- Ik heb veel aan mijn hoofd waarover ik me druk maak
- Ik heb mijn mobiele telefoon altijd bij me
- Op mijn werk ervaar ik een grote mate van tijdsdruk
- Ik heb moeite om me op één taak te concentreren
- Ik heb moeite om goed met mensen te communiceren
- Ik voel me vaak moe, slaperig of uitgeput
- Ik kan me makkelijk aan mensen of dingen ergeren
- Ik heb regelmatig (3x/ week is ‘vaak’) last van hoofdpijn
- Ik heb last van gespannen spieren in mijn nek, schouders en rug
- Ik slik medicijnen tegen pijn, slaapmedicatie, tranquillizers, etc.
- Ik drink per dag meer dan 3 koppen cafeïnehoudende dranken
- De meeste tijd breng ik zittend door. Ik krijg weinig beweging
- Ik rook of gebruik andere vormen van tabak
- Ik stel onrealistisch hoge eisen aan mijzelf
Meer ‘ja’ dan ‘nee’? Neem contact op en ontdek hoe levensstijl geneeskunde je helpen kan.
Algemene tips
Voordat men aan natuurlijke of farmacologische therapieën begint is het belangrijk om eerst je levensstijl aan te passen. De aanpassing kan dan bij niet te ernstige gevallen een duidelijke verbetering geven. Voedingssupplementen en/of hormoontherapie kunnen een extra aanvulling zijn op de leefstijlverandering en verminderde bijnier werking. Voor de hand liggend is de aanbeveling om stressvolle situaties te mijden. Probeer de consumptie van alcohol en cafeïne voor het slapen gaan te mijden. Cafeïne kan het cortisolgehalte verhogen. Bovendien werken zowel cafeïne als alcohol negatief op de melatoninesecretie tijdens de nacht. Waardoor men minder goed slaapt. Voor chronisch gestreste mensen is het nemen van een hond of kat aan te bevelen.
Andere veelvoorkomende aandoeningen
Niet herkenbaar, maar wel last van andere klachten? Ook dan ben je bij ons meer dan welkom.Lifemedic bekijkt altijd per persoon wat het lichaam nodig heeft om zo optimaal mogelijk te presteren.
loosheid
klachten
afvallen
terol
